5.2.3 Memahami dan menggunakan kata ganda mengikut konteks

KATA GANDA

Menurut Tatabahasa Dewan Edisi Dewan Edisi Bahasa (Nik Safiah Karim) Kata Ganda ialah bentuk yang dihasilkan dengan menggandakan atau mengulang kata dasar tersebut diulang secara seluruh/pada bahagian-bahagian tertentu dengan imbuhan atau tanpa imbuhan.

Makna Penggandaan ialah menunjukkan banyak (buku-buku), membentuk nama haiwan (biri-biri), membentuk benda yang menyerupai (orang-orang) dan menunjukkan pelbagai jenis (kuih-muih).

Penggandaan terbahagi kepada tiga iaitu:

1.       Kata ganda seluruh/penuh

2.       Kata ganda separa

3.       Kata ganda berentak/berima

KATA GANDA SELURUH/PENUH

• Kata ganda penuh/seluruh melibatkan seluruh kata dasar yang diulang atau digandakan tanpa sebarang perubahan bentuk.
• Contoh kata ganda seluruh  iaitu: 

KATA NAMA	KATA KERJA	KATA ADJEKTIF
Buku-buku	Pusing-pusing	Cantik-cantik
Murid-murid	Geleng-geleng	Panjang-panjang
Meja-meja	Gelak-gelak	Merah-merah

• Penggandaan penuh melibatkan pengulangan seluruh kata . Kata ganda ada yang bermaksud jamak, tunggal, atau kedua-duanya.

PENGANDAAN	MAKNA JAMAK	MAKNA TUNGGAL
Api-api	Banyaknya api	Sejenis serangga
Kuda-kuda	Banyaknya kuda	Kayu penyangga
Anak-anak	Banyaknya anak	mainan

KATA GANDA SEPARA

• Kata ganda separa ialah kata ganda yang mengalami pengulangan suku kata pertama pada kata dasar dan kata terbitan. 

Kata Tunggal

• Penggandaan separa merupakan varian kepada sesetengah penggandaan penuh. Suku kata akhir kata dasar digugurkan dan vocal asal suku kata pertama diulang dilemahkan menjadi vocal tengah.
• Bunyi vokal pada suku kata pertama berubah menjadi vokal yang dilambangkan dengan huruf  e. Contoh :

KATA DASAR	KATA GANDA	KATA GANDA SEPARA
Layang	Layang-layang	Lelayang
Kuda	Kuda-kuda	Kekuda
Tupai	Tupai-tupai	Tetupai
Siku	Siku-siku	Sesiku
Bola	Bola-bola	Bebola
Jari	Jari-jari	Jejari
Langit	Langit-langit	Lelangit

       Kata Terbitan

·                  Penggandaan ini melibatkan kata yang sduah mengalami proses pengimbuhan. Pengulangan 

             berlaku pada kata dasar dengan dua cara.

1.       Kata dasar diulang sepenuhnya dan awalan dirangkaikan pada bahagian depan kata yang pertama atau penggandaan separa depan.

2.       Kata dasar diulang sepenuhnya tetapi imbuhan dirangkaikan di bahagian depan kata yang kedua atau penggandaan separa belakang. Pengulangan dipisahkan dengan tanda sengkang (-)

IMBUHAN	PENGGANDAAN SEPARA	CONTOH KATA GANDA BERIMBUHAN
Depan kata pertama	Penggandaan separa belakang	Bermain-main, menjerit-jerit, tergaru-garu, melompat-lompat
Depan kata kedua	Penggandaan separa depan	Anak-beranak, kejar-mengejar

KATA GANDA BERIMA/BERENTAK

• Kata ganda berima/berentak merupakan proses menggandakan kata dasar mengikut rentak bunyi tertentu dalam kata dasar tersebut.
• Seluruh kata dasar digandakan dan bunyi-bunyi tertentu diulang. Kata ganda ini terbahagi kepada tiga, iaitu:

JENIS KATA GANDA	CONTOH	CONTOH AYAT
Persamaan bunyi di hujung	Kuih-muih, lauk-pauk	Kuih-muih itu terhidang di atas meja
Persamaan bunyi di pangkal	Batu-batan, bukit-bukau	Aktiviti gotong-royong akan diadakan esok
Persesuaian bunyi keseluruhan	Kusut-masai, simpang-siur	Rambutnya kusut-masai kerana ditiup angin.

POWERPOINT KATA GANDA :